Λογοτεχνικά τεύχη (Όργανο Ελληνικής Νεανικής Ένωσης). Αλεξάνδρεια, 1923-1927: περ. Α’ (Απρ. 1923 - Ιαν. 1924, αρ. τχ. 1-5, σ. 1-213), περ. Β’ (1924 - Ιούν. 1925, αρ. τχ. 1/6-8/13, σ. 1-256), περ. Γ’ (Ιαν. 1926 - Απρ. 1927, αρ. τχ. XIV-XVII, σ. 1-169) και Περ. Δ’ (Ιούν.-Δεκ. 1927, αρ. τχ. 1/XVIII — 2/XIX, σ. 170-248). Άλλος υπότιτλος: Όργανο Ελληνικής Ένωσης των Νέων (περ. Β’). Δεν παρέχονται ενδείξεις για την περιοδικότητα του φύλλου. Οι εκδότες προαναγγέλλουν ετήσιο αριθμό τευχών: πέντε την πρώτη χρονιά, οκτώ τη δεύτερη, τέσσερα «τρίμηνα φυλλάδια» την τρίτη. Το σχήμα είναι τον πρώτο χρόνο Ι9,6x14 εκ. και από τον επόμενο 21,1x15 εκ., ενώ κατά την περ. Γ’ παρουσιάζεται με νέο εξώφυλλο (ολοσέλιδο σχέδιο με τον Ιάσονα στην Αργώ) φιλοτεχνημένο από τον Μ. Παπαδημητρίου. Ετήσιες συνδρομές: 20 γρόσια διατίμησης (περ. Α’), 30 γ.δ. (περ. Β’), 25 γ.δ. (περ. Γ’) και 7 γ.δ. (περ. Δ’). Η διακίνηση στην Ελλάδα και το εξωτερικό έχει ανατεθεί στο πρακτορείο των «Γραμμάτων» του Στέφανου Πάργα. Τυπώνεται στο τυπογραφείο Ν. Μητσάνη ως το τχ. 6/11-8/13 και έκτοτε περιστασιακά εκεί, με την ένδειξη «Αλεξάνδρεια» και αναφορές «στην κακοήθη αδιαφορία και αναβλητικότητα του τυπογράφου».
Κυκλοφόρησε ως συνεισφορά στην «αρχινισμένη ευγενική δουλειά», που προϋπήρξε στην Αλεξάνδρεια, αλλά «και στες δυνατές νεανικές εκδηλώσεις». Εκδότες του οι ιδρυτές της Ελληνικής Νεανικής Ένωσης, όπου συσπειρώνονται, στα 1919, μαθητές από το φιλανθρωπικό σωματείο «Άγιος Παντελεήμων». Λόγω ηλικίας υποχρεούνται να δημοσιεύουν τα κείμενά τους με ψευδώνυμα, «υποκύπτοντας σ’ αυτό το περιττό έθιμο της ελληνικής φιλολογίας», κυρίως κατά την περ. Α’. Ξεκινά στηριγμένο σε ντόπιους συντελεστές (Κ.Π. Καβάφης, Ν. Νικολαιδης, Κ.Ν. Κωνσταντινίδης, Τίμος Μαλάνος, Γλ. Αλιθέρσης, Μίμης Βάλσας, Πόλυς Μοδινός, Π. Μάγνης, Γιάγκος Περίδης, Πάνος Σταυρινός, Ρίκα Αγαλλιανού) και ανοίγεται σταδιακά (Σ. Σκίπης, Κ. Παλαμάς, Ι. Γρυπάρης, Λ. Πορφύρας, Α.Σ. Δάφνη, Σοφία Μαυροειδή). Θεμελιωτές του οι Γιώργος Βιδάλης, Ηλίας Γκανούλης, Θύμιος Ξανθόπουλος, Ηλίας Χατζηλίας. Από το τχ. 2 της περ. Γ’ διευρύνει τη θεματική του, φιλοξενώντας επιστημονικά δημοσιεύματα καθώς και μελέτες «πάνω σε ρεύματα ιδεολογικά».
Στα περιεχόμενά του ξεχωρίζουν οι βιβλιοκρισίες του Γκανούλη (κρίνει Δ. Βουτυρά, Κ. Βάρναλη, Κ.Ν. Κωνσταντινίδη, Γλ. Αλιθέρση, Ν. Νικολαιδη, Κ. Παλαμά, Μυρτιώτισσα, Γ. Πιερίδη) και το μελέτημά του «Η Κριτική», το κριτικό δοκίμιο του Μαλάνου για τον Γ. Αποστολάκη, η παρουσίαση του Νίκου Σαντορινιού από τον Γλ. Αλιθέρση, η εκτίμηση προς το ποιητικό έργο του Παλαμά, η αντίδραση σε επικρίσεις για τον Καβάφη, η στάση του στην έρευνα του π. Νέα Σκέψη για τον ποιητή και στην παρασημοφόρησή του από τον Πάγκαλο («αδικαιολόγητα μερικοί απαιτούν από τον Καβάφη να αρνηθεί το παράσημο»), όπως και στην αναγγελία έκδοσης από τα Γράμματα Νέου Περιοδικού Κριτικής με τίτλο Σημειώματα, την οποία επικροτεί διερωτώμενο ωστόσο (1927): «Αφού απ’ τους 3 αλεξανδρινούς που θα μπορούσαν κάτι σοβαρό να πουν κι αξιόλογο, ο Μ. Περίδης (δεν εργάζεται πια για τη φιλολογία), ο Γκανούλης (λείπει στην Αθήνα για σπουδές), ο Μαλάνος (δεν του μένουν ώρες για σοβαρή εργασία), διερωτόμαστε ποιοι δα μπορέσουν να μας εξυπηρετήσουν μ’ ένα τέτοιο πρόγραμμα κι έτσι να μην αναγκαστούμε να υποφέρουμε γι’ ακόμη μια φορά τα αναμασήματα των διαφόρων εγωπαθών πετεινών που αποτελούν μέρος από την επικρίνουσα Αλεξανδρινή διανοούμενη τάξι;». Η νεανική Αργώ έχει ήδη συγκρουστεί με τον «παλαιό» Κ.Ν. Κωνσταντινίδη της Νέας Ζωής και τα προπολεμικώς καθιερωμένα φιλολογικά έθιμα: «Ο παληκαρισμός και ο θεατρινισμός σε μερικούς, κουσέλι και ζηλοφθονία στους άλλους.[...] Μας χωρίζει η συνείδηση η δημιουργημένη απ’ τις συνθήκες της μεταπολεμικής ζωής. Το έργο του δημιουργού [...] είναι ανθρωπιστικό».
Κατά την περ. Α’ παρουσιάζεται επισκόπηση της ξένης φιλολογίας και της «κίνησης του ξένου βιβλίου», όπου καταχωρούνται κυρίως γαλλικές και αγγλικές εκδόσεις. Δημοσιεύονται μεταφράσεις των Baudelaire, Carlyle, Swiburne, R.W. Emerson, M. Maeterlinck, Stuart Merril, Jack London, Camille Mauclair, A. Scouffi κ.ά. Στο τελευταίο τεύχος η διμελής πλέον επιτροπή αναγγέλλει την αναστολή της έκδοσης, γιατί η αναχώρηση βασικών συντελεστών της στην Ελλάδα και την Ευρώπη για σπουδές θέτει «ζήτημα καινούργιων εργατών της Ιδέας».
ΜΑΡΙΑ ΡΩΤΑ, Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου, 1784-1974, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών/Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα 2008.
